Madeira is een Portugees archipel met een rijke geschiedenis die teruggaat tot de ontdekkingsreizen van de 15e eeuw. Tot op de dag van vandaag kom je op de eilanden de sporen tegen van deze gebeurtenissen. Van forten tot de wereldberoemde Madeira-wijn. Ben je benieuwd naar de geschiedenis? In dit artikel lees je er meer over!
De (toevallige) ontdekking van Madeira
In 1418 voeren de Portugese ontdekkingsreizigers João Gonçalves Zarco en Tristão Vaz Teixeira langs de kust van Afrika. Een hevige storm dwong hen af te wijken van hun koers. Ze belandden op een klein, onbewoond eiland: Porto Santo. Een jaar later, in 1419, ontdekten ze Madeira zelf. Wat ze aantroffen was een groene oase, bedekt met dichte bossen. De naam “Madeira” betekent dan ook “hout” in het Portugees.
De ontdekking van Madeira was een belangrijke mijlpaal voor Portugal, dat toen bezig was met het uitbreiden van zijn rijk over de oceanen. Prins Hendrik de Zeevaarder stuurde kolonisten om Madeira te bevolken. Het eiland werd een van de eerste overzeese kolonies van Portugal.
Wist je dat Porto Santo het oudste eiland is van dit Portugese archipel? Ruim 15 miljoen jaar geleden is het eiland ontstaan. Het hoofdeiland Madeira is daarentegen ‘slechts’ 5 miljoen jaar oud. De eilanden zijn beide ontstaan door vulkanische activiteiten.
De geschiedenis van de economie op Madeira
De eilanden hebben een strategische ligging in de Atlantische Oceaan. Het was een belangrijke plek voor de handel op zee, maar ook een rijke bron van grondstoffen. In de 15e eeuw werd het een belangrijke plek voor ontdekkingsreizen vanuit Portugal. Daarnaast had Funchal een belangrijke haven en was door middel van verschillende handelsroutes verbonden met Europa.
Er werden verschillende grondstoffen geprobeerd. Tarwe bleek geen succes, maar de productie van suikerriet was daarentegen een florerend middel op het eiland. De suikerproductie werd een essentieel onderdeel van de economie op Madeira en trok dan ook investeerders uit heel Europa aan. Tot de 17e eeuw was dit het belangrijkste product van het eiland, maar uiteindelijk kwam hier een einde aan. In Brazilië, toentertijd een kolonie van Portugal, ontstond een massale productie van suiker. Er ontstond een economische crisis en veel inwoners vertrokken van het eiland.
Toen de suikerproductie minder winstgevend werd, stapte Madeira over op een ander product: wijn. De versterkte wijn van Madeira werd beroemd vanwege zijn unieke smaak en lange houdbaarheid. Tijdens lange zeereizen bleef de wijn goed, waardoor hij geliefd werd in Europa, Amerika en zelfs Azië.
Er is een mooi verhaal dat George Washington, de eerste president van de Verenigde Staten, Madeira dronk bij het ondertekenen van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring. Deze wijn is vandaag de dag nog steeds een trots product van het eiland.
De geschiedenis van de Nonnenvallei op Madeira
Hoog in de bergen van Madeira ligt de Nonnenvallei, of Curral das Freiras. In de 16e eeuw diende deze afgelegen plek als schuilplaats voor nonnen die vluchtten voor piratenaanvallen. Diepe kloven en steile rotsen boden bescherming, terwijl de vallei zelf vruchtbare grond had voor landbouw. Pas in de 20e eeuw werd de vallei goed bereikbaar, maar de charmante tradities, zoals het jaarlijkse kastanjefestival, blijven onveranderd. Vandaag is het een van Madeira’s meest geliefde plekken, met adembenemende uitzichten en een rijke geschiedenis die bezoekers terugvoert naar een tijd vol veerkracht en vindingrijkheid.
Tip! Vanuit Funchal gaan er leuke dagtochten naar de Nonnenvallei. Dat is echt een aanrader om te doen!
De verschillende invloeden in de geschiedenis van Madeira
Madeira is nu een deel van Portugal, maar in de geschiedenis was dit niet altijd zo. In de 16e eeuw kwam Madeira onder de invloed van de Spaanse koningen Karel V en Filips II als gevolg van het huwelijk van de Portugese prinses Catarina met Filips II. Tijdens deze periode werden versterkingen gebouwd om het eiland te beschermen tegen piraten en aanvallen. De forten São Tiago en São João Baptista zijn de erfenis van deze historische gebeurtenissen.
Tijdens de Napoleontische oorlogen in de vroege 19e eeuw werd Madeira tijdelijk bezet door Franse troepen. In 1814 werd het eiland heroverd door de Britten. Zij gaven het vervolgens terug aan Portugal. Deze periode van onrust leidde tot een economische achteruitgang, maar de wijnindustrie bleef een constante bron van welvaart. De Engelsen vestigden handelsbetrekkingen met Madeira en introduceerden de wereldberoemde Madeira-wijn. Deze versterkte wijn werd een belangrijk exportproduct van het archipel.
De moderne tijd op Madeira
Tegenwoordig is Madeira een geliefde bestemming voor toeristen, mede vanwege het fijne klimaat. Het eiland trekt mensen aan met zijn ruige bergen, charmante dorpjes en het beroemde Laurisilva-woud, dat op de UNESCO Werelderfgoedlijst staat. Ook de traditionele “levadas”, oude irrigatiekanalen die nu wandelroutes zijn, vertellen het verhaal van de landbouwgeschiedenis van het eiland. Wandel langs de bananenplantages, ontdek de leuke dorpjes van Madeira en maak een boottocht om walvissen te spotten.
De cultuur van Madeira is goed bewaard gebleven. Festivals zoals het Bloemenfestival en de grote vuurwerkwedstrijden brengen kleur en energie naar het eiland. Daarnaast zijn de lokale gerechten, zoals espada-vis met banaan en de traditionele Poncha-drank, een must-try voor bezoekers.
